Με έκδηλη συγκίνηση εκατοντάδες άνθρωποι, συγγενείς, συναγωνιστές, σύντροφοι και φίλοι συνόδευσαν το αγωνιστή της αντιδικτατορικής πάλης, τον αντιστράτηγο ε.α. Μιχάλη Βαρδάνη στην «τελευταία του κατοικία». Παρόντες στο Α' νεκροταφείο Αθήνας οι σύντροφοί του, πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ με επικεφαλής τον ΓΓ της ΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, αλλά και....
η πρόεδρος της ΚΟ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα.
Επίσης παραβρέθηκαν εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης - ΔΣΕ, του Συνδέσμου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αντιστασιακών περιόδου 1967 - 74, πολιτικών κομμάτων, του Γενικού Επιτελείου Στρατού, ενώ μεγάλη αντιπροσωπεία του Στρατού Ξηράς εξέφρασε τη θλίψη μέσα από τη μελωδία της φιλαρμονικής ορχήστρας του στρατού και πυροβολισμούς.
Εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ, ο Θανάσης Παφίλης απηύθυνε τον τελευταίο χαιρετισμό:
«Για το χαμό του αντιστράτηγου ε.α. Μιχάλη Βαρδάνη πενθούμε σήμερα. Και εκφράζουμε τη βαθιά μας θλίψη για την απώλεια ενός άξιου και ξεχωριστού αγωνιστή. Ενός από τους πρώτους στο πεδίο της αντιδικτατορικής πάλης, των πολιτικών και κοινωνικών αγώνων. Βρισκόμαστε σήμερα εδώ όλοι όσοι μοιραστήκαμε μαζί του κοινές ιδέες και οράματα για μια άλλη κοινωνία, ανθρώπινη, δίκαιη, χωρίς εκμετάλλευση και πολέμους. Όσοι συμπορευτήκαμε μαζί του σε κοινούς αγώνες. Τον συνοδεύουμε στο τελευταίο του ταξίδι και τον αποχαιρετούμε υπογραμμίζοντας ότι η προσφορά, η συμβολή και η στάση του δε χάνονται, δεν λησμονιούνται.
Με θλίψη αποχαιρετούμε: Τον θαρραλέο μαχητή του δίκιου και των δικαιωμάτων του λαού. Τον σεμνό και ασυμβίβαστο αντιστασιακό στην απριλιανή δικτατορία που έμεινε πιστός μέχρι τέλους σε ιδανικά και αξίες. Τον αγωνιστή που ασκούσε στον καθημερινό βίο το περιεχόμενο της ελευθερίας με μια υπευθυνότητα ασύγκριτη, με μια σεμνότητα υποδειγματική.
Ήταν ευρύτερα αποδεκτός, λόγω της καθαρής πολιτικής του τοποθέτησης, της στάσης ζωής και των αρχών που ακολούθησε. Ο Μιχάλης Βαρδάνης γεννήθηκε το 1935 στην Απείρανθο της Νάξου. Το 1958 εξέρχεται της Σχολής Ευελπίδων με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού.
Σε μια περίοδο δύσκολη για όσους υπηρετούν στο στρατό, αποτάχθηκε από τη χούντα στις 26/10/1967, λόγω των δημοκρατικών και αντιδικτατορικών του φρονημάτων. Ως απότακτος πλέον εντάχθηκε σε αντιστασιακές οργανώσεις, που δρούσαν κατά της χούντας και όπου κυριαρχούσαν αξιωματικοί που τάσσονταν ενάντια στη δικτατορία. Στις 22 Απρίλη 1972 συλλαμβάνεται για την αντιδικτατορική του δράση, φυλακίζεται στον Κορυδαλλό μέχρι τις 16 Δεκέμβρη 1972. Συλλαμβάνεται πάλι στις 24 Μάη 1973, μαζί με τον Μουστακλή, ως ενεχόμενοι στην οργάνωση του Κινήματος του Ναυτικού. Βασανίζονται απάνθρωπα στο ΚΕΣΑ Παπάγου και στο κολαστήριο κάτω από το ναυτικό νοσοκομείο και κλείνονται στις φυλακές της δικτατορίας. Αποφυλακίζεται στις 24 Αυγούστου 1973, με την αμνηστία που δόθηκε.
Το 1976 αποκαθίσταται και επανέρχεται στην ενεργή υπηρεσία στο Στρατό Ξηράς, απ' όπου αποστρατεύεται το 1990 με το βαθμό του Υποστράτηγου.
Για 10 ολόκληρα χρόνια, από το 1995 έως το 2005, διετέλεσε εκλεγμένος πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών περιόδου 1967-1974 με πλούσια και σημαντική δράση διακρινόμενος για την προσφορά στους σύγχρονους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες.
Ο Μιχάλης Βαρδάνης έκανε από νωρίς τις επιλογές του. Έτσι δεν είδε ποτέ ουδέτερα, γενικά και αφηρημένα, την κοινωνική πραγματικότητα. Με την ιδεολογία του και τους στόχους του, που ήθελε να πετύχει στη ζωή του εντάχθηκε χωρίς κανένα δισταγμό στο πλευρό του λαού. Σε αυτόν αναφερόταν η πολιτική και κοινωνική του δράση. Η τοποθέτησή του ήταν αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής. Δεν επέλεξε με βάση τη συγκυρία και με όρους. Δεν ενήργησε από προσωπικό υπολογισμό. Απαίτησε, έκανε το αυτονόητο. Ο αγωνιστής να μην πατάει σε δυο βάρκες. Να αποδεικνύει πρωτίστως στον εαυτό του, ότι ο λόγος του και η πράξη του αναφέρονται στο λαό. Γι' αυτό μίλαγε απλά, λιτά, σταράτα και καθαρά...
Γι' αυτό με τα γραπτά του κείμενα έπαιρνε σαφή και καθαρή θέση στα θέματα των εργατών, των ανθρώπων του μόχθου.
Κι όλα αυτά, σε μια περίοδο σύγχυσης και συμβιβασμού. Σε μια εποχή που το διφορούμενο και η ασάφεια τείνουν να επικρατήσουν ως κυρίαρχος λόγος.
Η πολιτική και κοινωνική του επιλογή καθόρισαν την καθημερινή δράση και λειτουργία κατά τρόπο συνεπή και απόλυτο.
Έχοντας αυτές τις αρχές και τις αξίες απάντησε στο ερώτημα της πολιτικής ένταξης. Συναντήθηκε, συμπορεύτηκε και τοποθετήθηκε στο πλευρό του ΚΚΕ, στηρίζοντας την πολιτική και τις επιλογές του. Ο αγώνας το ήταν πάντοτε "επί της ουσίας".
Η ζωή του και η αγωνιστική διαδρομή του αποτελούν φωτεινό παράδειγμα και μέτρο σύγκρισης. Αποτελούν μια ώθηση και ένα ερέθισμα για ποιοτική άνοδο. Μια πρόταση για την καθημερινή λειτουργία του ανθρώπου, για την οργάνωση μιας άλλης κοινωνίας.
Ο Μιχάλης Βαρδάνης ήταν συνεπής στα λόγια και στα έργα, μέσα στο πλαίσιο μιας ηθικής που ενδιαφέρεται πρωτίστως για το κοινό καλό αλλά και για την εξύψωση της προσωπικότητας. Αποδεικνύοντας τη μεγαλοσύνη και τη λεβεντιά του, είπε καταθέτοντας στις δίκες των χουντικών: "Όχι, δεν τους μισώ, με πιάνει μια μελαγχολία μονάχα γιατί κατάντησαν να βασανίζουν ανθρώπους ανεξάρτητα αν φόραγαν κι αυτοί κι εμείς στολή"!
Θα σε θυμόμαστε για πάντα. Η αγωνιστική προσφορά σου, η αξιοπρέπεια και το παράδειγμά σου που μένουν, η αναγνώριση της δράσης σου, η αγάπη και η εκτίμηση όλων μας για σένα, ας είναι μικρή παρηγοριά για όλους τους συγγενείς και τους οικείους σου. Καλό ταξίδι, Στρατηγέ».
Εκπρόσωπος του Στρατού Ξηράς ανέφερε βιογραφικά στοιχεία του Μ. Βαρδάνη σχετικά με την πορεία του στο Στρατό, τις τιμές και τα μετάλλια που είχε λάβει. Ο πρόεδρος του ΣΦΕΑ '67 – '74, Νίκος Τριανταφύλλου, λέγοντας για τον «κόκκινο ίλαρχο, όπως τον αποκαλούσαν στο στράτευμα» πως «λόγω των δημοκρατικών του φρονημάτων και της ακεραιότητας του χαρακτήρα του, υπέστη διακρίσεις και αδικίες και πριν τη δικτατορία και μετά την πτώση της. Αναφέρθηκε ακόμη στη σημαντική συμβολή του ως πρόεδρος του ΣΦΕΑ '67 - '74.
Ανάμεσα σε άλλους μίλησαν η Ν. Βαλαβάνη εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, εκπρόσωποι των μελών της Κίνησης για την Εθνική Άμυνα, του Απεραθίτικου Συλλόγου Νάξου και των συγχωριανών του, ο Μ. Γλέζος, συγγενής και συγχωριανός του.

6 / 9